Houbensteyn groep bouwt met Inno+: stal van wereldformaat zit vol slimme techniek
Houbensteyn Groep bouwt in Grubbenvorst een etagestal voor 19.000 varkens. De stal wordt wel verwarmd, maar zonder gas.
De ruwbouw van de vleesvarkensstal van Houbensteyn Groep in Grubbenvorst (L.) krijgt vorm. De fundering en putten zitten in de grond en op sommige plaatsen ligt de verdiepingsvloer al op de betonnen afdelingswanden. Een half jaar geleden is gestart met de bouw.
Veel buitenlandse bouwvakkers
IJzervlechters en bouwvakkers die bekistingen bouwen domineren de bouwplek in deze fase van de bouw. Veel van deze bouwvakkers spreken een buitenlandse taal, Nederlanders lopen er weinig tussen. Het is in ieder geval een mooie middag om buiten te werken. Een waterig najaarszonnetje zorgt ervoor dat de laatste novemberdag een prima buitenwerkdag is.
Nieuw Gemengd Bedrijf
In de stal komen 19.000 vleesvarkens, verdeeld over 2 etages. De nieuwbouw maakt deel uit van het Nieuw Gemengd Bedrijf in het landbouwontwikkelingsgebied Witveldweg, in gemeente Horst aan de Maas. Hier bouwt Houbensteyn Groep naar eigen zeggen ‘een innovatieve stal van wereldformaat met veel aandacht voor dierenwelzijn en milieu’.
Voor Nederlandse begrippen is het in elk geval een stal in de buitencategorie. Een paar cijfers: de staloppervlakte is 27.000 vierkante meter. Voor de bouw zijn 2.400 vrachtwagens beton nodig (exclusief prefabdelen) en in de vloer komt 61,2 kilometer verwarmings-/koelslang te liggen.
Constant stalklimaat
Aan de bouw zijn naast jaren procederen ook jaren van voorbereiding voorafgegaan. Daarbij is uitgebreid stilgestaan bij het stalklimaat. Doel is dat de varkens jaarrond in een ruimte liggen waar het klimaat zo dicht mogelijk tegen het optimum zit. Dat betreft de temperatuur, maar ook de luchtvochtigheid en het CO2-gehalte. Dit moet volgens initiatiefnemer Martin Houben leiden tot een hogere groei, lagere voederconversie en gezondere varkens, dus minder antibioticagebruik.
Stalklimaat
Het zogeheten Triple EEE-systeem van Inno+ gaat zorgen voor het gewenste stalklimaat. Inno+ werkt daarvoor nauw samen met installatiebedrijf Versleijen Oirlo. Uniek aan de triple EEE-techniek is warmteterugwinning uit de uitgaande stallucht. Dit werkt als volgt. Op elke hoek van deze stal komt een luchtwasser te staan. Door de uitgaande ventilatielucht wordt het waswater opgewarmd tot circa 18 graden. Dat gaat vanzelf, varkens geven immers continu warmte af. Met hulp van een warmtewisselaar – platenwisselaar – wordt de warmte uit het waswater gehaald en doorgegeven aan het watercircuit dat de inkomende lucht opwarmt. Volgens de berekeningen zorgt dit ervoor dat in de winter de inkomende stallucht nooit kouder is dan 8 graden. Tocht bij de varkens is daarom zo goed als uitgesloten, volgens de ontwerpers. Maximaal een derde van de inkomende lucht wordt voorverwarmd. Dat is volgens de ontwerpers voldoende om te garanderen dat de inkomende lucht altijd 8 graden is, of hoger.
Hoge luchtvochtigheid
In de zomer wordt de inkomende stallucht gekoeld door nevelkoeling. Een principe dat in de pluimveesector veel wordt gebruikt. Sprinklers vernevelen water in de inkomende stallucht. Dit zorgt ervoor dat de afdelingstemperatuur doorgaans 2 à 3 graden Celsius wordt verlaagd. Idealiter is de inkomende ventilatielucht in de zomer nooit warmer dan 18 graden. Dat zal hier niet altijd lukken, zeker niet met warm weer in combinatie met een hoge luchtvochtigheid. Onder deze omstandigheden kan de inkomende lucht weinig extra vocht opnemen, en is het koeleffect minder.
Geen aardgas
Op stoken rust geen taboe bij Houben, maar wel zo slim mogelijk, dus zonder gas. Dat verkleint tevens het brandrisico. Het geïnstalleerd vermogen voor warmteterugwinning om de inkomende stallucht te verwarmen is 2,3 megawatt. Dat is gelijk aan de stookcapaciteit van 150 verwarmingsketels in doorsneewoningen. Warmte winnen uit een luchtwasser is veruit het meest efficiënt. Bij deze vorm van warmtewinning is 1 kW elektriciteit nodig om 80 kW stalwarmte verplaatsen.
Warmtepomp
Daarnaast is hier een warmtepomp. Deze pomp verwarmt bij opleg de vloer onder de jongste dieren. Tegelijk koelt de dichte vloer onder de zwaardere varkens af. Zo ontstaat altijd een aantrekkelijke ligplaats. Per saldo leveren zware varkens veel meer warmte dan nodig om de vloer onder de biggen te verwarmen. Met deze energie wordt water verwarmd voor het schoon spuiten van de stal en om warm voer klaar te maken. Verwarmen met een warmtepomp vraagt 1 kW stroom voor maximaal 4 kW warmte.
Ventilatie 60 kuub per varken per uur
Zonder stalverwarming zou bij pas opgelegde varkens het ventilatieniveau in de winter zover omlaag moeten, dat te hoge concentraties CO2, vocht en ammoniak ontstaan. Bij pas opgelegde varkens wordt gemiddeld 5,5 kuub per dier per uur geventileerd. De maximum ventilatie in de zomer is 60 kuub per varken per uur. Een goed stalklimaat moet leiden tot betere technische resultaten. Maurice Ortmans, directeur van Inno+ daarover: “De sleutel is diergezondheid. Daar is geld mee te verdienen.”
