Staartbijten bij varkens en de invloed van het stalklimaat

Staartbijten bij varkens is een gedragsprobleem dat ernstige gevolgen heeft voor zowel dierenwelzijn als bedrijfsresultaten. In dit artikel lichten we toe waarom een slecht stalklimaat de belangrijkste oorzaak is van staartbijten en welke maatregelen u als veehouder kunt nemen om dit probleem structureel aan te pakken.

Slecht klimaat als belangrijkste oorzaak van staartbijten bij varkens

Onderzoek en praktijkervaring tonen aan dat een slecht stalklimaat de voornaamste oorzaak is. Klimaatomstandigheden zoals hoge temperaturen, tocht, slechte luchtkwaliteit en wisselende luchtvochtigheid veroorzaken stress, frustratie en afwijkend gedrag bij varkens. Dit vormt de directe voedingsbodem voor staartbijten.

Hittestress door hoge temperaturen verhoogt irritatie en agressie.
Slechte ventilatie leidt tot ophoping van ammoniak, CO2 en stof, wat ademhalingsproblemen en ongemak veroorzaakt.
Tocht of koude zorgt voor continu discomfort en verhoogt de stressniveaus.

Een ongezond stalklimaat verstoort het natuurlijke gedrag van varkens en verhoogt het risico op staartbijten aanzienlijk. Zonder structurele verbetering van het klimaat zijn andere maatregelen slechts symptoombestrijding.

Effectieve maatregelen voor een beter stalklimaat

De sleutel tot het voorkomen van staartbijten ligt in klimaatgerichte maatregelen:

Klimaatbeheersing: Zorg voor een stabiel, comfortabel en gezond stalklimaat door temperatuur, luchtvochtigheid en luchtkwaliteit nauwkeurig te reguleren.
Inzet van technologie: Maak gebruik van systemen zoals InnoHeat (warmteterugwinning voor constante temperatuur), InnoCool (duurzame koeling tegen hittestress) en InnoClean (luchtwassers voor optimale luchtkwaliteit).
Monitoring en sturing: Continu meten en bijsturen van klimaatparameters voorkomt schommelingen die stress kunnen veroorzaken.

Door deze maatregelen structureel in te zetten, kunnen veehouders het risico op staartbijten drastisch verlagen.

Mogelijke secundaire oorzaken van staartbijten

Hoewel het stalklimaat de belangrijkste factor is, kunnen ook andere omstandigheden het risico op staartbijten verhogen, zeker als ze gecombineerd optreden met een matig klimaat:

Gebrek aan afleidingsmateriaal kan verveling versterken.
Onvoldoende voedingsstoffen of beperkte toegang tot voer en water kunnen frustratie veroorzaken.
Grote of gemengde groepen kunnen sociale onrust vergroten.
Seizoensinvloeden zoals hittepieken of temperatuurschommelingen kunnen bestaande klimaatproblemen versterken.

Deze secundaire oorzaken zijn echter pas relevant als het klimaat onvoldoende op orde is. Een optimaal stalklimaat vormt altijd de eerste verdedigingslinie tegen staartbijten.

Aanvullende maatregelen ter ondersteuning

Naast klimaatbeheersing kunnen aanvullende maatregelen bijdragen aan het verminderen van het risico op staartbijten:

Afleidingsmateriaal: Verrijkingsmateriaal kan ondersteunend werken, mits het klimaat in de stal al optimaal is.
Voeding en water: Een uitgebalanceerd dieet en constante toegang tot schoon drinkwater ondersteunen de algehele gezondheid.
Management en observatie: Vroege signalering en het beperken van groepswisselingen dragen bij aan een stabiele sociale omgeving.

Staartcouperen: verboden, alleen nog als laatste redmiddel

Volgens de Europese Richtlijn 2008/120/EG is routinematig staartcouperen verboden. Deze ingreep mag alleen worden uitgevoerd als laatste redmiddel en uitsluitend wanneer alle andere maatregelen aantoonbaar onvoldoende effect hebben gehad.

In sommige gevallen wordt nog staartcouperen toegepast om staartbijten bij varkens te beperken. Bij deze ingreep wordt een deel van de staart van biggen verwijderd. Hoewel dit de symptomen kan verminderen, pakt het de echte oorzaak – een slecht stalklimaat – niet aan.

Staartcouperen blijft een lapmiddel en is alleen toegestaan als laatste optie wanneer alle andere maatregelen aantoonbaar onvoldoende effect hebben gehad. De focus ligt steeds meer op structurele verbetering van het klimaat in de stal als echte oplossing.

Klimaatbeheersing als fundament tegen staartbijten

Staartbijten bij varkens is in hoofdzaak een gevolg van een slecht stalklimaat. Andere factoren kunnen een rol spelen, maar zijn van secundair belang. Alleen door structureel te investeren in klimaatbeheersing kunnen veehouders effectief staartbijten voorkomen en tegelijkertijd werken aan duurzamer en diervriendelijker varkenshouden.

Meer weten over hoe u staartbijten bij varkens kunt voorkomen met slimme klimaatoplossingen? Neem contact op met onze specialisten.

Neem contact met ons op